Identificatie. De Yawalapití zijn een Zuid-Amerikaanse indianengroep in de Braziliaanse deelstaat Mato Grosso. De naam "Yawalapití" is afgeleid van het Yawalapití-woord voor een bepaald soort noot, yawala, Elke Indiaan die trouwt met een Yawalapití-man of -vrouw, in hun gemeenschap woont en de Yawalapití-taal leert, wordt beschouwd als een Yawalapití.

Locatie. De Yawalapití bewoonden van oudsher het grondgebied van de benedenloop van de Rio Kuluene in de regio van de bovenloop van de Xingu, die nu deel uitmaakt van het Xingu Nationaal Park. Op dit moment is er nog maar één Yawalapití-dorp, gelegen bij de Rio Totoari (in de Yawalapití-taal Tipatipa, de rivier van stenen), een kleine zijrivier van de Rio Kuluene. De nederzetting ligt in de buurt van de Indianenpost Leonardo Villas Boas.

Demografie. Volgens hun eigen verklaringen waren de Yawalapití nog niet zo lang geleden bijna uitgestorven. De familie van het voormalige opperhoofd, Parù, en de families Mapukayaka, Sariruá en Yacao - in totaal 17 mensen - vormden de volledige bevolking in de jaren 1950. In 1977 waren er 77 mensen; in 1979 100; in 1989 was het aantal Yawalapití dat in hun dorp woonde gestegen tot 160.

Taalkundige affiliatie. De Yawalapití taal behoort tot de Arawaken Familie, net als de talen van hun buren, de Mehinaku en Waurá.