EXPEDITIE westerwolde CULTURE

Noren - Introductie, Woonplaats, Taal, Folklore, Religie, Belangrijkste feestdagen, Overgangsrituelen

Door Butler KieranGeplaatst op Geplaatst in Geschiedenis

PRONUNCIATIE: nohr-WEE-juhns

LOCATIE: Noorwegen

POPULATIE: 4,3 miljoen

TAAL: Noors in twee vormen: Bokmål en Nynorsk

RELIGIE: Evangelisch-Lutherse Kerk van Noorwegen; kleine aantallen rooms-katholieken, Grieks-orthodoxen, methodisten, baptisten, anglicanen, moslims en joden.

1 - INLEIDING

Noorwegen maakt deel uit van de regio die bekend staat als Scandinavië. Scandinavië omvat Noorwegen samen met zijn buren Denemarken en Zweden, evenals Finland en IJsland. Noorwegen wordt in het westen begrensd door de Atlantische Oceaan voor het grootste deel van de lengte van het land, in het zuidwesten door de Noordzee, en direct naar het zuiden door het Skagerrak, een arm van de Noordzee. In het oosten deelt Noorwegen een lange grens metZweden, en voor een korte afstand in het noorden met Finland en Rusland.

De meeste Noren wonen op enkele kilometers van de zee, die een centrale rol heeft gespeeld in de geschiedenis van hun land. Het grote Vikingtijdperk van Noorwegen vond plaats in de negende eeuw na Christus, toen de Vikingen (Noorse ontdekkingsreizigers en piraten) hun grondgebied uitbreidden tot Dublin (Ierland) en Normandië (Frankrijk). Hun leider, Harald Fairhair, verenigde het land rond het jaar 900, en koningOlaf bekeerde de Noren tot het christendom. De Vikingen waren de eersten die de Atlantische Oceaan overstaken, een prestatie die werd bereikt met de reizen van Erik de Rode naar IJsland en Groenland. Erik's zoon, Leif Erikson, landde op de kust van Noord-Amerika in het jaar 1001. De lange periode van vereniging van Noorwegen met Denemarken duurde van 1380 tot 1814, toen de Noren hun eigen grondwet aannamen. Hun kortstondigeAan de onafhankelijkheid kwam een einde toen Noorwegen tot 1905 met Zweden werd verenigd onder één staatshoofd. Dat jaar markeerde de vreedzame afscheiding van Noorwegen en de installatie van een eigen monarchie. Omdat Noorwegen, lange tijd een onderworpen volk, geen eigen koninklijke familie had, koos het prins Carl van Denemarken als Håkon VII tot de eerste koning van de nieuwe natie.

Noorwegen bleef neutraal tijdens de Eerste Wereldoorlog (1914-18), maar werd vroeg in de Tweede Wereldoorlog (1939-45) binnengevallen door Duitsland. Het Noorse verzet tegen de Duitse bezetting had ernstige gevolgen omdat de nazi's probeerden de ondergrondse beweging te vernietigen. De Noorse koopvaardijvloot speelde een vitale rol in de hulp aan de geallieerden. Hoewel het de helft van zijn vloot verloor, herstelde het land zich snel na de oorlog.

Hoewel Noorwegen in 1960 lid werd van de Europese Vrijhandelsassociatie (EVA), verwierp het in 1972 het lidmaatschap van de Europese Gemeenschap (EG) en besloot het in 1994 niet toe te treden tot de nieuwe Europese Unie.

2 - LOCATIE

Noorwegen strekt zich uit over het noorden en het westen van het Scandinavische schiereiland. Het is een lang land met uitstulpingen in het noorden en het zuiden, terwijl het middengedeelte op één punt 6,28 kilometer smal is. Het heeft een oppervlakte van 323.882 vierkante kilometer, ongeveer even groot als de staat New Mexico. Noorwegen is het langste land van Europa en een van de meest uitgestrekte landen van Europa.bergachtig: slechts een vijfde van de totale oppervlakte ligt minder dan 150 meter boven de zeespiegel. Bijna een derde van het land ligt binnen de poolcirkel. Op het hoogtepunt van de zomer, half juni, schijnt de zon bijna 24 uur per dag, maar in de winter is er halverwege december heel weinig zonlicht. Tot de overzeese gebieden die door Noorwegen worden geclaimd, behoren de Svalbard-eilanden en het eiland Jan Mayen (beide in deNoordelijke IJszee), Peter I Island (voor de kust van Antarctica) en Queen Maud Land (een wigvormig stuk Antarctica zelf).

3 - TAAL

Noors is een Germaanse taal die nauw verwant is aan Zweeds en Deens. Er zijn eigenlijk twee vormen van Noors, die beide als officiële taal worden beschouwd en door alle Noren kunnen worden begrepen. Bokmål , de meest voorkomende van de twee, werd ontwikkeld uit het Deens in de negentiende eeuw, terwijl Nynorsk groeide tegelijkertijd uit nationalistische impulsen. Nynorsk is een combinatie van plattelandsdialecten die bedoeld is om een uitgesproken Noorse taal te zijn, een taal die niet is beïnvloed door het Deens. Tegenwoordig, Bokmål wordt meestal gesproken door mensen die in steden en dorpen wonen. Moderne taalkundigen hebben een derde vorm van Noors voorgesteld, Samnorsk, die het taalgebruik in Noorwegen zou vereenvoudigen door elementen van Bokmål en Nynorsk te combineren.



VOORBEELDEN VAN BOKMÅL

Engels Bokmål Uitspraak
een en AYn
twee naar tOO
drie tre trAY
vier brand FEE-rer
vijf fem fEHmm
zes seks sEHx
zeven syv sEWv
acht åtte AH-teh
negen ni nEE
tien ti tEE
kerk kirke KHEER-ker
ontbijt frokost FROO-kost

4 - FOLKLORE

De Noorse mythologie komt voort uit de oude religie van de regio. De belangrijkste god, Odin, woonde in een ommuurde stad genaamd Valhalla en werd in de strijd begeleid door negen krijgsheren, de Valkyries. Noorwegen heeft een sterke traditie van verhalen vertellen en de folklore zit vol met vreemde, soms groteske wezens. De bekendste wezens uit de Noorse folklore zijn waarschijnlijk de grote trollen,Sterke, groteske wezens. Sommige trollen worden als vriendelijk beschouwd, terwijl andere er plezier in scheppen om mensen kwaad te doen. Trollen komen voor als mascotte, in Noorse plaatsnamen, in volkskunst en in veel volksverhalen.

Veel Noorse sprookjes schetsen een bijna zinloze wereld; een wereld waarin mensen nooit precies weten wat er aan de hand is.

"Silly Men and Cunning Wives" is zo'n verhaal:

Op een dag hadden twee vrouwen ruzie over wie de domste man had. Ze schepten allebei op dat ze hun mannen alles konden laten geloven of doen. Ze besloten hun mannen op de proef te stellen.

Een vrouw ging naar huis en wachtte op haar man, Master Northgrange, om thuis te komen uit het bos. Toen hij dat deed, voerde ze een hele show op, en zei dat hij eruit zag alsof hij aan de rand van de dood stond met een ziekte. De man zei dat hij zich prima voelde, maar zijn vrouw voerde zo'n show op dat hij zich ziek begon te voelen. Hij ging naar bed en raakte in een roes, gedurende welke zijn vrouw hem opmaakte voor een begrafenis en hem vervolgens in eenkist.

De andere vrouw wachtte op haar man aan het weefgetouw en deed alsof ze het fijnste linnen spon, terwijl dat er eigenlijk niet was. Toen haar man, meester Zuid-grange, thuiskwam, zei hij tegen haar dat ze gek was om aan een weefgetouw te zitten en niets te spinnen, maar zijn vrouw lachte hem uit en zei dat ze het fijnste linnen in Noorwegen maakte, zo fijn dat het niet eens te zien was. De man lachte eerst, maar omdat zijn vrouw zoHij had zo lang en zo hard gewerkt om een pak voor hem te maken, dat hij ging geloven dat de stof zo fijn was dat het gewoon onzichtbaar voor hem was.

De volgende dag liet de vrouw van Master Northgrange weten dat er een begrafenis zou zijn voor haar man. Ze vertelde iedereen dat hij 's nachts was overleden. De vrouw van Master Southgrange vertelde haar man van de tragedie en stelde hem voor zijn nieuwe pak te dragen naar de dienst. Onderweg kregen ze heel wat bekijks omdat Master Southgrange poedelnaakt was. Meesteres Southgrange verzekerde haar manToen ze bij de begraafplaats aankwamen, keek Master Northgrange uit een van de gaten die zijn vrouw in de kist had geboord en zag zijn vriend zonder kleren lopen en begon hardop te lachen. Alle mannen die zijn kist droegen, sprongen op van afschuw en lieten de kist vallen, waardoor Master Northgrange op de bevroren groene aarde viel.

Daarna realiseerden de twee mannen zich wat hun vrouwen hadden gedaan en namen ze wraak. Als iemand wil weten wat die wraak was, zegt het verhaal, kan hij of zij dat maar beter aan de bostrollen vragen.

5 - RELIGIE

De officiële godsdienst van Noorwegen is de Evangelisch-Lutherse Kerk van Noorwegen. Hoewel 90 procent van de bevolking lid is, gaat minder dan 20 procent regelmatig naar de kerk. Noorwegen heeft ook kleine aantallen rooms-katholieken, Grieks-orthodoxen, methodisten, baptisten, anglicanen, moslims en joden.

6 - GROTE FEESTDAGEN

De Dag van de Grondwet op 17 mei is de Noorse onafhankelijkheidsdag en herdenkt de verjaardag van de dag in 1814 waarop Noorwegen zich onafhankelijk verklaarde van Denemarken. Deze dag wordt gevierd met optochten en andere gala-evenementen in het hele land, vaak in traditionele klederdracht. Midzomeravond op 23 juni is een andere belangrijke feestdag. Het is de langste dag van het jaar en wordt gevierd met vreugdevuren.langs de meren, rivieren en fjorden van het land (smalle inhammen van de zee, omzoomd door steile kliffen). De feestvierders eten, drinken en dansen de hele nacht door. Allerheiligen wordt gevierd op 1 november, maar Kerstmis (25 december) is de belangrijkste winterfeestdag van Noorwegen. Op kerstavond (24 december) vieren gezinnen feest met een traditioneel feestdiner dat vaak varkensvlees enDaarna zingen ze kerstliederen rond de boom, die versierd is met witte kaarsen, en openen ze de kerstcadeautjes. Traditioneel voeren de Noren een grondige schoonmaak uit voor Kerstmis, die eigenlijk doorloopt tot 2 januari, het einde van de feestdagen. Andere religieuze feestdagen zijn Witte Donderdag, Goede Vrijdag, Pasen en Hemelvaartsdag (allemaal in de lente).

7 - OVERGANGSRITUELEN

Hoewel Noren niet bijzonder religieus zijn, laat de overgrote meerderheid van de ouders hun kinderen als baby dopen. Noorse kinderen mogen zonder toezicht spelen, omdat het misdaadcijfer erg laag is en zelfs de grotere steden een veilige omgeving bieden.

De meeste tieners ondergaan het vormsel, het belangrijkste overgangsritueel voor jonge mannen en vrouwen in Noorwegen, rond hun vijftiende. Een van de belangrijkste gebeurtenissen in het schoolleven van de Noren is het afstuderen op de middelbare school, dat op een unieke manier wordt gevierd. Afgestudeerden brengen hun laatste schoolweken door met het dragen van een Russ-jurk (een jurk gemaakt van een grove roodbruine stof) en met allerlei activiteiten.publieke grappen, zoals paraderen door straten in de stad en het verkeer verstoren en licht beledigende rijmpjes over hun leraren op stoepen buiten hun scholen spuiten. Militaire dienst is verplicht voor mannen vanaf hun negentiende.

8 - RELATIES

Noren zijn een hardwerkend en zelfredzaam volk, met een onafhankelijkheid die wordt bevorderd door hun strenge klimaat met lange, donkere winters. Emotioneel terughoudend, vermijden ze directe confrontaties in hun relaties met andere mensen. Ze zijn hoffelijk en beleefd, en hun sociale ontmoetingen worden gekenmerkt door herhaaldelijk handen schudden, door zowel mannen als vrouwen. Noren staan ook bekend om hunGasten in een Noors huis raken hun drankjes pas aan als de gastheer een toast uitbrengt met het woord skål (uitgesproken als "skawl").



VOORBEELDEN VAN BEGROETINGEN

Engels Noors Uitspraak
hallo hei hAY
vaarwel adjo AD-yurr

9 - LEEFOMSTANDIGHEDEN

Noorwegen heeft een van de hoogste levensstandaarden ter wereld, versterkt door de ontdekking van aardolie en aardgas in het Noorse deel van de Noordzee aan het eind van de jaren 1960. Noorse huizen zijn meestal van steen of hout, met één of twee verdiepingen. Stadsbewoners sluiten zich vaak aan bij een wooncoöperatie genaamd een borettslag (BOOR-ehts-lahg), waar ze appartementen van huren.

Het door de staat ondersteunde gezondheidszorgsysteem van Noorwegen dekt de meeste medische kosten voor zijn inwoners. De gemiddelde levensverwachting in 1989 was zesenzeventig jaar, tegen tweeënvijftig jaar een eeuw eerder. Net als in andere geïndustrialiseerde landen zijn kanker en hartaandoeningen de belangrijkste doodsoorzaken in Noorwegen. Naarmate de gemiddelde levensduur van de Noren is toegenomen, is er een tekort aan verpleeg- en bejaardentehuizen ontstaan.heeft ontwikkeld.

10 - GEZINSLEVEN

De typische huwelijksleeftijd voor mannen is vijfentwintig tot dertig jaar, voor vrouwen twintig tot vijfentwintig. Noorse gezinnen worden kleiner en het is niet ongebruikelijk dat vrouwen besluiten geen kinderen te nemen. De ouder(s) van een van de echtgenoten woont (wonen) meestal bij het gezin, vaak in een aparte kamer in het huis of in een apart appartement in de buurt. Mannen en vrouwen delen meestalHet aantal echtscheidingen is weliswaar laag, maar stijgt, waarbij onverenigbaarheid en alcoholisme als belangrijkste oorzaken worden genoemd.

11 - KLEDING

Noren dragen moderne kleding in westerse stijl voor vrijetijds-, zakelijke en formele kleding. Op festivals kan men nog steeds traditionele klederdracht zien. De klederdracht van vrouwen bestaat uit witte blouses met hoge kragen en geborduurde of geruite lijfjes en enkellange rokken, vaak in blauw of rood. Deze klederdracht kan worden aangevuld met een hoed van kant of andere fijne stof. Mannen dragen breedgerande hoeden, witte overhemden, kleurigeGeborduurde vesten met geklede knopen en een strakke, zwarte kniebroek met witte slang en schoenen met zilveren gespen.

12 - VOEDSEL

Noren eten vier maaltijden per dag, waarvan de belangrijkste is middag (MID-dahg), een warme maaltijd die meestal tussen 16.00 en 18.00 uur wordt gegeten. Een typische middagmaaltijd is vis geserveerd met gekookte aardappelen en groenten. De overige maaltijden zijn koude maaltijden met de typische Scandinavische open-faced sandwich, genaamd smørbrød (SMUR-brur) in Noorwegen. Deze bestaan uit ingrediënten zoals kaas, jam, zalmspread, komkommer, gekookte eieren en sardines, geserveerd met brood en crackers. Terwijl vis vaak wordt geserveerd in mild smakende vormen zoals visbrood en visballetjes, is de meer prikkelende gerookte zalm ( røkelaks; RUHR-kuh-lahks) en bejaarde forel ( rakørret; RAHK-uhr-ruht) zijn ook populair. Veel gegeten vleeswaren zijn onder andere schapenvlees en gehaktballen. Lingonbessenjam is een populair bijgerecht, en als dessert kan men verse bessen, roompudding ( rømmegrøt; RUH-muhgruhrt), oftewel vruchtensoep. Aardappelen zijn al sinds de jaren 1800 een belangrijk basisvoedsel in het Noorse dieet, toen de kerk de mensen aanspoorde om ze te planten om een einde te maken aan de honger tijdens de lange winters.

Koffie en aquavit, een alcoholische drank, zijn de meest geserveerde dranken. Noren behoren, net als hun Scandinavische buren, tot de grootste koffieconsumenten ter wereld per hoofd van de bevolking. Noren drinken koffie over het algemeen zwart.

Noren zijn ook een van de grootste chocoladeconsumenten ter wereld. Gemiddeld consumeren Noren 17,6 pond (8 kilogram) chocolade per jaar.

Recept

Noors kerstbrood

Ingrediënten

  • 1 kopje boter
  • ¾ kopje suiker
  • 4 eieren, twee ervan gescheiden
  • 2 gemalen kardemomzaadjes of 2 theelepels gemalen kardemom
  • 2 oz. gist of 2 eetlepels (pakjes) droge gist
  • 1 kop melk (op kamertemperatuur laten komen)
  • 3½ tot 4 kopjes bloem voor alle doeleinden
  • ⅔ kopje gekonfijte citroen
  • ⅔ kopje rozijnen

Routebeschrijving

  1. Room boter en suiker.
  2. Splits 2 eieren en bewaar het eiwit. Klop nog 2 hele eieren met de 2 eidooiers. Voeg de eieren en kardemom toe aan het boter-suikermengsel.
  3. Los gist op in melk.
  4. Voeg ongeveer een derde van het gistmengsel langzaam toe aan het botermengsel.
  5. Voeg ongeveer een derde van de bloem toe. Herhaal het toevoegen van het gistmengsel, afgewisseld met de bloem.
  6. Kneed het deeg ongeveer 10 minuten op een met bloem bestoven oppervlak. Voeg meer bloem toe als het deeg plakkerig is.
  7. Doe het deeg in een ingevette kom, dek af en laat ongeveer 3 uur rijzen.
  8. Keer het deeg terug op het met bloem bestoven oppervlak en kneed opnieuw. Voeg de fijngehakte citroen en rozijnen toe.
  9. Plaats in een goed ingevette taartvorm en laat rijzen tot het twee keer zo groot is (ongeveer 1 tot 2 uur). Bestrijk met eiwit en bak 1 uur in een voorverwarmde oven op 350° F.

Noors kerstbrood is een hoofdbestanddeel van de feestdagen. Kardemomzaadjes en gekonfijte citroen kunnen moeilijk te vinden zijn; probeer de plaatselijke natuurvoedingswinkel. Als ze ze niet hebben, kunnen ze je waarschijnlijk vertellen waar je ze kunt krijgen, of suggesties geven voor vervangers.

13 - ONDERWIJS

Geletterdheid (kunnen lezen en schrijven) is bijna universeel in Noorwegen. Naar school gaan is verplicht tussen zeven en zestien jaar. Omdat de Noorse nationale overheid zich bekommert om gelijkheid, ontwikkelt ze een leerplan dat landelijk wordt gevolgd.

Na hun zestiende kiezen studenten tussen beroepsonderwijs en voorbereidend hoger onderwijs. Hoger onderwijs, dat gratis is, wordt aangeboden aan vier universiteiten (Oslo, Trondheim, Bergen en Tromsø) en een aantal andere instellingen. Ongeveer 1 procent van de bevolking volgt postsecundair onderwijs. Noorwegen heeft momenteel een tekort aan faciliteiten voor hoger onderwijs, vooral beroepsonderwijs,die het aantal studenten beperkt dat kan worden toegelaten voor postsecundair onderwijs.

14 - CULTUREEL ERFGOED

De Noorse literatuur begint met de Saga's en Edda's van de middeleeuwse Vikingen, geschreven in de taal van het Oudnoords en voornamelijk terug te vinden in IJslandse teksten. De meest illustere schrijver van Noorwegen tijdens de periode van Deense overheersing was de achttiende-eeuwse toneelschrijver Ludvig Holberg, wiens komedies nog steeds worden opgevoerd in Noorwegen en Denemarken (en aan wie de componist Edvard Grieg een suite stukken heeft opgedragen).De bevrijding van Noorwegen van de Deense overheersing in 1814 markeerde het begin van de moderne literaire traditie van het land. De beroemdste schrijver is de toneelschrijver Henrik Ibsen, wiens realistische en maatschappijkritische werken - waaronder Een Poppenhuis, Een vijand van het volk, en Peer Gynt -Andere vooraanstaande negentiende-eeuwse auteurs waren Henrik Wergeland en Bjørnstjerne Bjørnson (een Nobelprijswinnaar uit 1903). In de twintigste eeuw onderzochten de romans van Knut Hamsun sociale problemen, en Sigrid Undset - die in 1928 de Nobelprijs voor literatuur won - portretteerde het Noorse verleden in ingrijpende historische romans, waarvan de trilogie Kristin Lavransdatter.

In de beeldende kunst is de schilder Edvard Munch - wereldwijd bekend om zijn beroemde schilderij De schreeuw -De bekendste componist van Noorwegen is Edvard Grieg, die in de negentiende eeuw elementen van de Noorse volksmuziek, cultuur en geschiedenis in zijn composities verwerkte.

15 - WERKGELEGENHEID

Kinderen onder de vijftien mogen niet werken in Noorwegen. Wie jonger is dan achttien mag niet 's nachts werken of overwerken. De overheid regelt ook andere aspecten van de arbeidswetgeving. Ze eist vier weken betaalde vakantie per jaar, beperkt het aantal uren dat werknemers in één week mogen werken en biedt nieuwe ouders een royaal ouderschapsverlof (met volledige doorbetaling).krijgen drieëndertig weken zwangerschapsverlof met behoud van salaris.

De economie van Noorwegen biedt de meeste burgers een comfortabele, relatief welvarende levensstijl, ongeacht hun beroepskeuze. Noren kunnen ook een leven lang volledige sociale uitkeringen verwachten die door de staat worden betaald.

Veel van de voormalige agrarische werkgelegenheid in Noorwegen is verschoven naar zowel kleine industrieën (papier, textiel en voedsel- en drankverwerking) als grotere industrieën, zoals scheepsbouw, scheepvaart en oliewinning in de Noordzee. Tegenwoordig is nog maar ongeveer 20 procent van de bevolking werkzaam in de landbouw.

16 - SPORTEN

Skiën, ooit een vervoermiddel, is nu de nationale sport. Kinderen leren al op jonge leeftijd skiën. Alpineskiën, langlaufen en slalomskiën zijn allemaal populair. Andere wintersporten zijn schaatsen en bandy, een spel dat lijkt op hockey. Voetbal (ook wel "voetbal" genoemd) en tennis zijn populaire zomersporten.

17 - RECREATIE

Noren genieten van vele buitenactiviteiten zoals jagen, vissen (inclusief ijsvissen), wandelen, varen en wildwatervaren. Kijken naar competitief skiën en schaatsen op televisie is een favoriet tijdverdrijf. Veel mensen nemen skivakanties in de bergen tijdens de paasweek. Zomervakanties worden vaak doorgebracht in hutten in de bergen of in het gebied tussen de steden vanStavanger en Krageroe in het zuiden. De fjorden daar liggen beschut tegen wind en zee en vakantiegangers genieten van zwemmen, zeilen, ontspannen op de zandstranden en het bekijken van watervallen.

18 - AMBACHTEN EN HOBBY'S

Noorse ambachtslieden maken gebreide en geweven goederen en houten producten zoals gebruiksvoorwerpen, kommen en meubels. Een ander belangrijk ambacht is de productie van traditionele Noorse kostuums. Volksdansen en zingen beleven een opleving en worden beoefend op festivals in het hele land.

19 - SOCIALE PROBLEMEN

Van oudsher zijn zwaar drinken en het daaruit voortvloeiende alcoholisme het belangrijkste sociale probleem van Noorwegen. Sinds de jaren 1960 is drugsgebruik ook een belangrijk probleem. Drugs zijn niet gelegaliseerd in Noorwegen en drank en wijn zijn alleen verkrijgbaar in door de staat beheerde slijterijen.

20 - BIBLIOGRAFIE

Bendure, Glenda, et al. Scandinavisch en Baltisch Europa. Hawthorn, Australië: Lonely Planet Publications, 1995.

Charbonneau, Claudette, en Patricia Slade Lander. Het land en de mensen van Noorwegen. New York: HarperCollins, 1992.

Gall, Timothy, en Susan Gall, eds. Junior Worldmark Encyclopedie van de Naties. Detroit: UXL, 1996.

Kagda, Sakina. Noorwegen. New York: Marshall Cavendish, 1995.

Noorwegen in beeld Minneapolis, Minn.: Lerner Publications Co., 1990.

Taylor-Wilkie, Doreen. Noorwegen. Boston: Houghton-Mifflin, 1996.

Vanberg, Bent. Van Noorse wegen. New York: Barnes & Noble, 1970.

WEBSITES:

Ambassade van Noorwegen, Washington, D.C. [Online] Beschikbaar //www.norway.org/ , 1998.

Noorwegen Online Informatiedienst. [Online] Beschikbaar //www.hd.uib.no/norway.htm , 1998.

World Travel Guide. Noorwegen. [Online] Beschikbaar //www.wtgonline.com/country/no/gen.html , 1998.

Lees ook artikel over Noren van Wikipedia
Scroll naar boven