EXPEDITIE westerwolde CULTURE

Ma'dan (Moeras-Arabieren) - Introductie, Locatie, Taal, Folklore, Religie, Belangrijkste feestdagen, Overgangsrituelen

Door Butler KieranGeplaatst op Geplaatst in Geschiedenis

PRONUNCIATIE: mah-DAHN

ALTERNATIEVE NAMEN: Moeras-Arabieren

LOCATIE: Irak (moerassen bij de samenvloeiing van de rivieren de Tigris en de Eufraat)

POPULATIE: Onbekend

TAAL: Arabisch

RELIGIE: Islam (Shi'ah moslim)

1 - INLEIDING

De Ma'dan of Moeras-Arabieren wonen in het moerassige gebied op de kruising van de rivieren de Tigris en de Eufraat in Irak. Ze zijn een seminomadisch stammenvolk met hun eigen aparte cultuur.

De Ma'dan cultuur is gebaseerd op de cultuur van de Bedoe (Bedoeïenen) nomaden uit de woestijn, aangepast aan het leven op de waterrijke moerassen. Over het algemeen is de levenswijze van de Ma'dan in duizenden jaren weinig veranderd. Het patroon voor eenvoudige rieten kano's is van generatie op generatie doorgegeven. Hun methoden om op vis te jagen en de ingewikkelde ontwerpen voor de geweven muren van hun huizen bestaan allebei al sinds de oprichting van de Ma'dan.al generaties lang.

2 - LOCATIE

De moerassen waar de Ma'dan leven zijn ontstaan door de jaarlijkse overstromingen van de rivieren de Tigris en de Eufraat. Ze beslaan ongeveer 15.540 vierkante kilometer en kunnen worden verdeeld in drie delen: de Oostelijke Moerassen ten oosten van de Tigris, de Centrale Moerassen ten westen van de Tigris en ten noorden van de Eufraat, en de Zuidelijke Moerassen ten zuiden van de Eufraat en ten westen van de Shatt al Arab rivier.

De moerassen zijn bedekt met biezen en riet. Qasab Een soort reusachtig gras dat op bamboe lijkt, bedekt het grootste deel van de permanente moerasgebieden. Het kan wel 7,6 meter hoog worden. Natuurlijke eilanden, sommige drijvend en sommige verankerd, liggen verspreid over de wateren van de moerassen. Deze eilanden heten tuhul. Hun grond ziet er stevig uit, maar is eigenlijk erg drassig.

Er is geen actueel bevolkingsaantal voor de Ma'dan. De gevechten in de moerassen tijdens de oorlog tussen Iran en Irak (1980-88) hebben veel Ma'dan uit hun huizen verdreven. Anderen hebben de moerassen verlaten om in de steden en dorpen op het "vasteland" te gaan wonen. De Ma'dan en hun eeuwenoude manier van leven zouden binnenkort wel eens helemaal kunnen verdwijnen.

3 - TAAL

De Ma'dan spreken een vorm van Arabisch (die door andere Arabischtaligen als een "lagere" vorm wordt beschouwd).

"Hallo" in het Arabisch is marhaba of ahlan, waarop men antwoordt marhabtayn of ahlayn. Andere veelvoorkomende begroetingen zijn as-salam alaykum, "vrede zij met u," met als antwoord walaykum as-salam, "en voor jullie vrede." Ma'assalama betekent "tot ziens". "Dank u" is hukran, en "graag gedaan" is àfwan; "ja" is na'am en "nee" is la'a. De getallen één tot tien in het Arabisch zijn wahad, ithnayn, thalatha, arba'a, khamsa, sitta, saba'a, thamanya, tisa'a, en ashara.

De namen van Arabieren bestaan uit hun voornaam, de naam van hun vader en de naam van hun grootvader van vaderskant. Vrouwen nemen niet de naam van hun man aan als ze trouwen, maar behouden de achternaam van hun vader.

Veel Ma'dan hebben ongebruikelijke namen, vooral voor moslims. Vaak geven ze onaantrekkelijke namen aan kinderen om het boze oog af te weren, vooral voor zonen van wie de broertjes op jonge leeftijd zijn gestorven. De namen Chilaib ("hondje"), Bakur ("zeug") en Khanzir ("varken") komen vaak voor (ook al beschouwen moslims deze dieren als onrein). Andere namen zijn Jahaish ("ezeltje"), Jaraizi ("ratje"), Dhauba("hyena"), en zelfs Barur ("mest").

4 - FOLKLORE

De Ma'dan geloven in djinn, slechte geesten die de vorm van mensen of dieren kunnen aannemen. Uniek in de Ma'dan folklore zijn twee moerasmonsters: de anvissen, een reuzenslang met een harige huid; en de afa, een reuzenslang met poten. Van beide wordt gezegd dat ze ergens in het hart van de moerassen leven en beide worden als dodelijk beschouwd.

De Ma'dan geloven ook in een plek die Hufaidh heet. Het is een paradijselijk eiland in het zuidwestelijke deel van de moerassen, hoewel niemand precies weet waar. De djinn kunnen het eiland aan het zicht van mensen onttrekken. Op dit eiland staan paleizen, palmbomen, granaatappelboomgaarden en enorme waterbuffels. Men gelooft dat iedereen die Hufaidh ziet, betoverd wordt. Daarna zal niemand meer in staat zijn om het eiland te begrijpen.alles wat de persoon zegt.

5 - RELIGIE

De Ma'dan zijn Shi'ah moslims. Ze zijn echter niet strikt in het volgen van moslimpraktijken, zoals vijf keer per dag bidden met het gezicht naar Mekka. Karbala en Najaf zijn de heilige steden van de Ma'dan.

6 - GROTE FEESTDAGEN

De meeste Ma'dan houden zich aan islamitische feestdagen, zoals de Ramadan, Eid al-Adha, en Eid al-Fitr. Weinig Ma'dan maken de traditionele islamitische pelgrimstocht naar Mekka. In plaats daarvan willen de meesten een pelgrimstocht maken naar de stad Meshed. Het heiligdom van de heilige man (imam) Ali ar Ridha bevindt zich in Meshed. Iedereen die deze pelgrimstocht maakt krijgt de titel van zair.

7 - OVERGANGSRITUELEN

Ma'dan jongens worden traditioneel besneden in hun puberteit, maar veel jongens weigeren dit vanwege de veelvuldige infecties achteraf.

Na een sterfgeval verven sommige Ma'dan hun tulbanden donkerblauw als teken van rouw. Anderen smeren modder op hun hoofd en kleding.

8 - RELATIES

Ma'dan volgen de traditionele Arabische erecode, maar met iets minder toewijding dan andere Arabieren. De Ma'dan verwelkomen alle gasten. Ze zorgen voor eten en onderdak zonder betaling te verwachten of te accepteren. Een gastheer helpt nooit om de spullen van een gast uit het huis te dragen, omdat dat zou impliceren dat de gastheer wil dat de gast vertrekt. Bijna elk dorp heeft een gasthuis, of een mudhif .

Het is gebruikelijk dat een Ma'dan in een boot de eerste groet brengt aan een persoon op de oever. Op dezelfde manier groet een Ma'dan die stroomafwaarts reist degenen die stroomopwaarts reizen.

9 - LEEFOMSTANDIGHEDEN

De Ma'dan leven in huizen gebouwd van riet, met rieten matten als vloer. Er is geen elektriciteit, verwarming of stromend water. Al het water wordt uit de omliggende moerassen geschept. Ma'dan hebben weinig bezittingen, meestal slechts een paar waterbuffels, een geweer, wat dekens en kookgerei, en een rieten kano bedekt met bitumen (teer).

Huizen worden gebouwd op kunstmatige eilanden die worden gecreëerd door een stuk moeras te omheinen met een rieten hek van ongeveer 6 meter hoog. Vervolgens worden riet en biezen binnen het hek ingepakt, wat de fundering voor het huis wordt. Als de vloer zakt of het waterpeil stijgt, wordt er meer riet aan de vloer toegevoegd om het weer boven water te krijgen. Dit type huis wordt een kibasha .

Een meer permanente locatie wordt gemaakt wanneer modder van de bodem van het moeras wordt gebruikt om de fundering te bedekken. Dit type huis wordt een dibin Als een familie een dibin langer dan een jaar onbewoond laat, verliezen ze hun recht erop en kan iedereen er bezit van nemen.

De huizen van de Ma'dan hebben geen sanitaire voorzieningen of toiletten. Ondanks dit gebrek aan hygiëne zijn de Ma'dan een opmerkelijk gezond volk.

10 - GEZINSLEVEN

Aan het hoofd van elke familiegroep staat een sjeik (leider). Huwelijken worden geregeld door de ouders, hoewel een koppel enige keuze heeft. Neven en nichten van vaderskant hebben de eerste aanspraak op een jonge vrouw als bruid. De vader van een in aanmerking komende achterneef moet toestemming geven om een jonge vrouw met iemand anders te laten trouwen. Polygynie is aanvaardbaar (tot vier vrouwen), maar wordt zelden toegepast.

De sekserollen zijn duidelijk gedefinieerd. Vrouwen koken en halen water. Mannen jagen en hoeden de waterbuffels. Vrouwen melken de buffels nooit. Mannen stampen of malen nooit graan en maken geen mestkoeken voor brandstof. Ma'dan-mannen en -vrouwen eten niet samen en zijn over het algemeen gescheiden in het openbare leven (hoewel jonge kinderen samen spelen). Meisjes en vrouwen zitten in een kano altijd achter jongens en mannen.

Kinderen worden door de Ma'dan "kuikens" genoemd.

11 - KLEDING

Mannen dragen een lang, dun hemdachtig gewaad dat tot hun kuiten of enkels reikt. In de winter dragen ze er soms een jasje overheen. Ze dragen ook het traditionele Arabische hoofddoekje, meestal zonder touw om het op zijn plaats te houden (ze binden het gewoon om het hoofd). Alle volwassen mannen hebben een korte snor. Vrouwen dragen donkere gewaden die het hele lichaam bedekken. Ma'dan vrouwen dragen over het algemeen geen sluier. Echter,Ze bedekken hun hoofd met lange doeken of sjaals. Alleen kinderen dragen kleurrijke kleding; volwassenen dragen altijd gewone lichte of donkere kleding. Mannen dragen meestal wit en vrouwen zwart.

12 - VOEDSEL

Het basisvoedsel bestaat uit vis en gestremde waterbuffelmelk. Sommige Ma'dan verbouwen ook rijst. Brood wordt boven een vuur gekookt op ronde kleischalen. Mannen en vrouwen eten apart en de maaltijden worden altijd in stilte gegeten. Praten gebeurt voor en na de maaltijd, nooit tijdens de maaltijd.

13 - ONDERWIJS

Er zijn geen scholen in de moerassen. De meeste Ma'dan ouders willen dat hun kinderen de voordelen van een moderne opleiding krijgen. Ze kunnen het zich echter niet allemaal veroorloven om ze naar de scholen in de omliggende steden te sturen. Door hun ervaringen op deze scholen worden sommige jongeren ongelukkig met hun leven en verlaten ze de moerassen.

14 - CULTUREEL ERFGOED

De cultuur van de Ma'dan is grotendeels geërfd van de Bedoe (of Bedoeïen, een nomadische Arabische groep). Ze houden van poëzie reciteren, zingen en dansen. Mannen doen een oorlogsdans genaamd de hausa. Ze dansen in een cirkel met hun geweren boven hun hoofd en vuren ermee.

15 - WERKGELEGENHEID

De meeste Ma'dan voorzien in hun levensonderhoud door te vissen en te jagen op wilde zwijnen en vogels. Ze houden ook kleine kuddes waterbuffels, die ze gebruiken voor melk. Sommige Ma'dan verbouwen ook rijst. Vis wordt traditioneel gevangen met een vijfpuntige speer die vanaf de boeg van een kano wordt gegooid. Een modernere methode is om ze te verdoven met vergiftigd aas dat op het wateroppervlak wordt gegooid. Alleen professionele vissers, de zogenaamdeals berbera, netten gebruiken.

Het verzamelen van het gras dat gebruikt wordt als voer voor de waterbuffels is een constante klus, die meestal wordt opgedragen aan jonge jongens. Het weven van rieten matten voor de verkoop in de omliggende dorpen is een gebruikelijke bron van extra inkomsten voor de Ma'dan.

16 - SPORTEN

Jagen is zowel een noodzaak om te overleven als een favoriete sport onder de Ma'dan.

17 - RECREATIE

Zingen en dansen zijn populaire vormen van vermaak onder de Ma'dan. Ze spelen ook een populair Arabisch spel genaamd mahaibis, De spelers verdelen zich in twee teams. Eén team krijgt de ring. De teamleden gaan op een rij zitten met hun handen onder een mantel. Een lid van het andere team gaat voor hen staan en probeert te raden wie de ring heeft en in welke hand.

18 - AMBACHTEN EN HOBBY'S

De meest voorkomende ambachten onder de Ma'dan zijn het bouwen en repareren van kano's, het weven van rietmatten en smeden. Ma'dan smeden vissperen, rietsplijters, sikkels (gebogen snijgereedschap) en spijkers voor de kano's. Sommige Ma'dan weven wollen stoffen die zowel mannen als vrouwen gebruiken voor mantels.

19 - SOCIALE PROBLEMEN

Tijdens de oorlog tussen Iran en Irak (1980-88) werden veel Ma'dan verdreven uit hun huizen. Hun weinige bezittingen werden gestolen en hun waterbuffels werden door de legers afgeslacht voor voedsel.

Dammen op de rivieren de Tigris en de Eufraat verminderen de watertoevoer naar de moerassen. Dit bedreigt het leefgebied en de levenswijze van de Ma'dan. Sinds 1992 is de Irakese regering begonnen met uitgebreide irrigatieprojecten waarbij ook plannen zijn gemaakt om de moerassen droog te leggen. Jonge Ma'dan verlaten de moerassen om in de steden te gaan wonen. Om al deze redenen neemt het aantal Ma'dan snel af.

20 - BIBLIOGRAFIE

Fulanain [pseud.]. De Moeras-Arabier, Haji Rikkan. Philadelphia, PA: J. B. Lippincott Co., 1928.

Hassig, Susan M. Culturen van de wereld: Irak New York: Marshall Cavendish Corp., 1993.

Thesiger, Wilfred. De Moeras-Arabieren New York: E. P. Dutton & Co, 1964.

WEBSITES

ArabNet. Irak. [Online] Beschikbaar //www.arab.net/iraq/iraq_contents.html , 1998.

World Travel Guide. Irak. [Online] Beschikbaar //www.wtgonline.com/country/iq/gen.html , 1998.

Scroll naar boven